„Ucz się zasad, abyś wiedział, jak złamać je we właściwy sposób”.

,,Jeśli myślisz że jesteś zbyt mały by coś zmienić, spróbuj zasnąć z komarem latającym nad uchem.”

,,Przede wszystkim naprawdę wierzę, że indywidualne jednostki mogą spowodować zmiany w społeczeństwie.”

Dalajlama

JEDNA LUDZKA RODZINA
WEDŁUG JEGO ŚWIĘTOBLIWOŚCI DALAJLAMY

TYLKO WOLNOŚĆ JEST ŹRÓDŁEM KREATYWNOŚCI
POSZANOWANIE WSZELKIEJ ODMIENNOŚCI I PRAW WSZYSTKICH LUDZI

Można przecież wyobrazić sobie społeczności regionalne, jednoczone handlem, polityką społeczną i systemem bezpieczeństwa, składające się z wielu grup, autonomicznych etnicznie, kulturowo czy religijnie. Można też wyobrazić sobie system prawny, który chroniłby podstawowe, wspólne dla wszystkich prawa człowieka, gwarantując owym społecznościom swobodę wyboru własnego stylu życia. Takie unie i sojusze, co bardzo ważne, muszą powstawać dobrowolnie, w oparciu o przekonanie, że współpraca najlepiej służy interesom wszystkich zainteresowanych. Nie wolno ich narzucać. Wyzwanie, jakiemu będziemy musieli sprostać w nowym tysiącleciu, polega w istocie na wypracowaniu takiego modelu międzynarodowej współpracy – czy, jeszcze lepiej: wspólnoty – który będzie szanować wszelką odmienność i prawa wszystkich ludzi.
Ta odpowiedzialność spoczywa również na światowych religiach. Celem religii nie jest budowanie pięknych kościołów lub świątyń, lecz kultywowanie pozytywnych ludzkich wartości takich jak: tolerancja, szczodrość i miłość. Każda religia, niezależne od swoich poglądów filozoficznych, naucza przede wszystkim, że musimy ograniczyć swój egoizm i służyć innym. Jest czymś godnym ubolewania, że czasami religie tworzą więcej konfliktów, niż ich rozwiązują. Wyznawcy różnych religii powinni uświadomić sobie, że każda z tradycji religijnych stanowi sama w sobie ogromną wartość i dostarcza sposobów na osiągnięcie stanu duchowego i umysłowego zdrowia. Jedna religia, podobnie jak jeden rodzaj pożywienia, nie jest w stanie zadowolić wszystkich. Z powodu różnych predyspozycji umysłowych, niektórzy ludzie mogą odnieść większą korzyść z praktykowania jakiejś jednej konkretnej ścieżki, inni z praktykowania innej. Pomimo często przeciwstawnych filozofii zawartych w systemach religijnych, podążając za naukami każdego z nich, można stać się dobrym, serdecznym człowiekiem i jest na to wiele przykładów we wszystkich religiach.Dlatego nie ma powodu, aby angażować się w tworzącą podziały religijną bigoterię i nietolerancję, natomiast istnieją wszelkie powody, aby cenić i szanować wszystkie formy praktyki duchowej.

KOMUNIZM PONIÓSŁ OSTATECZNIE KLĘSKĘ

Jakkolwiek komunizm opowiadał się za wieloma szczytnymi ideałami, w tym altruizmem, próba narzucenia przez elity rządzące własnych poglądów innym, okazała się katastrofalna w skutkach. Rządy te zadały sobie wiele trudu, aby skontrolować własne społeczeństwa i wymusić na obywatelach pracę dla dobra ogółu. Sztywna i surowa organizacja była być może potrzebna na samym początku w celu pokonania poprzednich opartych na ucisku reżimów. Jednakże, gdy cel ten został osiągnięty, taka bezwzględność stała w sprzeczności z ideą budowy społeczeństwa opartego na autentycznej współpracy. Komunizm poniósł całkowitą klęskę, ponieważ bazował na użyciu siły w celu propagowania własnych przekonań. Ostatecznie natura ludzka nie była w stanie wytrzymać związanego z tym cierpienia.

Jakkolwiek komunizm opowiadał się za wieloma szczytnymi ideałami, w tym altruizmem, próba narzucenia przez elity rządzące własnych poglądów innym, okazała się katastrofalna w skutkach. Rządy te zadały sobie wiele trudu, aby skontrolować własne społeczeństwa i wymusić na obywatelach pracę dla dobra ogółu. Sztywna i surowa organizacja była być może potrzebna na samym początku w celu pokonania poprzednich opartych na ucisku reżimów. Jednakże, gdy cel ten został osiągnięty, taka bezwzględność stała w sprzeczności z ideą budowy społeczeństwa opartego na autentycznej współpracy. Komunizm poniósł całkowitą klęskę, ponieważ bazował na użyciu siły w celu propagowania własnych przekonań. Ostatecznie natura ludzka nie była w stanie wytrzymać związanego z tym cierpienia.

Brutalna siła, nawet najpotężniejsza, nigdy nie będzie w stanie poskromić podstawowego ludzkiego pragnienia wolności. Udowodniły to setki tysięcy ludzi protestujących na ulicach miast we Wschodniej Europie. Wyrazili oni w otwarty sposób ludzką potrzebę wolności i demokracji. Było to niezwykle poruszające. Ich żądania nie wynikały z jakiejś nowej ideologii; ci ludzie mówili z głębi swoich serc, dzieląc się swoim pragnieniem wolności i pokazując, że pochodzi ono z samego sedna ludzkiej natury. Tak naprawdę to właśnie wolność jest źródłem kreatywności, zarówno w przypadku indywidualnych jednostek, jak i całych społeczeństw. Nie wystarczy, tak jak zakładał to komunizm, zapewnić ludziom jedynie żywność, schronienie i ubranie. Jeśli mamy te wszystkie rzeczy, lecz brakuje nam cennego powietrza wolności, którego domaga się nasza głębsza natura –  jesteśmy tylko w połowie ludźmi, podobni do zwierząt, którym wystarczy zaspokojenie potrzeb fizycznych. Pokojowe rewolucje w byłym Związku Radzieckim i we Wschodniej Europie nauczyły nas wielu ważnych rzeczy. Jedną z nich jest wartość prawdy. Ludzie nie lubią być zastraszani, oszukiwani i okłamywani, ani przez inne jednostki, ani przez system. Działania takie są sprzeczne z podstawową ludzką naturą. Stąd ci, którzy stosują oszustwa i używają siły,  mogą osiągnąć znaczący, krótkotrwały sukces, lecz ostatecznie zostaną obaleni.

PRAWDA I TAK OSTATECZNIE ZWYCIĘŻY

Z drugiej strony wszyscy ludzie cenią sobie prawdę –  szacunek do niej każdy z nas ma we krwi. Prawda jest najlepszym gwarantem i prawdziwą podstawą wolności i demokracji. Nie ma znaczenia, czy jesteś słaby, czy silny i czy twoja sprawa ma wielu, czy też niewielu zwolenników. Prawda i tak zwycięży. W ostatnich latach powstało i odniosło sukcesy wiele ruchów wolnościowych będących wyrazem najbardziej podstawowych ludzkich odczuć. Stanowi to cenne przypomnienie, że dużej części naszego politycznego życia brakuje jeszcze prawdy. Szczególnie w stosunkach międzynarodowych przykładamy do niej bardzo niewielką wagę. W konsekwencji słabsze narody są manipulowane i gnębione przez mocniejsze, tak samo jak słabsze części większości społeczeństw zaznają cierpień z rąk tych bardziej zamożnych i posiadających większą władzę. Wyrażanie prawdy wprost było w przeszłości zwykle odrzucane, jako nierealistyczne, lecz ostatnich kilka lat pokazało, że wyzwala ono w umysłach ludzkich ogromną siłę i z tego powodu ma moc zmieniania historii.

KAŻDY Z NAS JEST TYLKO LUDZKĄ ISTOTĄ

Czy nam się to podoba, czy też nie, urodziliśmy się wszyscy na tej ziemi, jako część jednej wielkiej ludzkiej rodziny. Bogaci i biedni, wykształceni i niewykształceni, należący do takiego czy innego narodu, wyznający taką czy inną ideologię, ostatecznie każdy z nas jest tylko ludzką istotą, taką samą, jak każda inna: wszyscy pragniemy szczęścia i nie chcemy cierpienia. Co więcej każdy z nas ma równe prawa do realizacji tych celów. Współczesny świat wymaga od nas uznania jedności całego rodzaju ludzkiego. W przeszłości pojedyncze społeczności mogły sobie pozwolić na myślenie o sobie, jako całkowicie odrębnych od wszystkich innych i zdarzało się nawet, że żyły w całkowitej izolacji. Jednakże obecnie, wydarzenia w jednej części świata, prędzej czy później, wpływają na całą planetę. Z tego powodu musimy traktować każdy poważny problem lokalny, jako sprawę globalną, już od momentu jego powstania. Nie możemy dłużej, bez narażania się na destrukcyjne konsekwencje, odwoływać się do barier narodowościowych, rasowych bądź ideologicznych. W kontekście naszej nowej współzależności, najlepszym sposobem na zadbanie o własną korzyść, jest bez wątpienia branie pod uwagę interesu innych.

Uważam ten fakt za źródło nadziei. Konieczność współpracy może jedynie wzmocnić rodzaj ludzki, ponieważ pomaga nam zrozumieć, że najpewniejszymi fundamentami nowego porządku światowego są nie tylko szersze polityczne i gospodarcze sojusze, lecz przede wszystkim autentyczna praktyka miłości i współczucia przez każdą indywidualną jednostkę. Dla lepszej, szczęśliwszej i bardziej cywilizowanej przyszłości, każdy z nas musi rozwinąć szczere i serdeczne uczucie braterstwa z innymi ludźmi.

POKOJOWA KOEGZYSTENCJA NA NASZEJ PLANECIE

Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że ogólnie rzecz biorąc, jestem optymistą, jeśli chodzi o przyszłość. Niektóre z najnowszych trendów wskazują na nasz wielki potencjał tworzenia lepszego świata. Nie tak dawno,  bo jeszcze w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych,  ludzie uważali, że wojny są nieuniknione. Szczególnie w czasach zimnej wojny panowało przekonanie, że przeciwstawne systemy polityczne mogą ze sobą jedynie walczyć, nie zaś konkurować lub współpracować. Niewielu ludzi myśli w ten sposób obecnie. Dzisiaj ludzie na całej planecie są autentycznie zatroskani sprawą światowego pokoju. O wiele mniejsze znaczenie mają dla nich różnice ideologiczne, a o wiele większe pokojowa koegzystencja. Są to bardzo pozytywne zmiany.

MASOWE POKOJOWE RUCHY SPOŁECZNE

Przez tysiące lat ludzie żyli w przekonaniu, że jedynie organizacja autorytarna, wymagająca bezwzględnej dyscypliny, jest w stanie skutecznie zarządzać społecznością ludzką. Jednakże, ponieważ ludzie posiadają wrodzone pragnienie wolności –  na przestrzeni historii siły wolności i ucisku pozostawały w ciągłym konflikcie. Dzisiaj jest jasne, która z nich wygrywa. Pojawienie się masowych pokojowych ruchów społecznych pokazało bezdyskusyjnie, że rasa ludzka nie może tolerować ani właściwie funkcjonować pod rządami tyranii. Świadomość tego oznacza niezwykły postęp.

ZGODNOŚĆ POMIĘDZY NAUKĄ A RELIGIĄ

Innym dającym nadzieję zjawiskiem jest coraz większa zgodność pomiędzy nauką a religią. Przez cały wiek dziewiętnasty i dużą część naszego, ludzie pozostawali w stanie głębokiej dezorientacji z powodu oczywistej sprzeczności pomiędzy naukowym a religijnym poglądem na świat. Współczesna fizyka, biologia i psychologia osiągnęły tak zaawansowany poziom, że badacze zaczynają stawiać najgłębsze pytania o ostateczną naturę wszechświata i życia, te same pytania, które stanowią główny przedmiot zainteresowania religii. Stąd istnieje realna szansa na wypracowanie bardziej jednolitego wspólnego poglądu. W szczególności, wydaje się, że pojawia się nowe rozumienie umysłu i materii. Wschód był zawsze bardziej zainteresowany zrozumieniem umysłu, Zachód zrozumieniem materii. Ponieważ teraz te dwa różne podejścia spotkały się, duchowe i materialistyczne poglądy na życie mogą  bardziej ze sobą współgrać.

NASZA MATKA ZIEMIA

Źródłem nadziei jest również gwałtowna zmiana naszego stosunku do Ziemi. Nie dawniej niż dziesięć lub piętnaście lat temu, bezmyślnie konsumowaliśmy jej zasoby, tak jakby były one nieograniczone. Obecnie nie tylko jednostki, ale również rządy dążą do nowego ekologicznego porządku. Żartuję często, że księżyc i gwiazdy wyglądają przepięknie, lecz gdyby ktokolwiek z nas spróbował na nich zamieszkać, byłoby to okropne. Ta błękitna planeta jest naszym najwspanialszym siedliskiem. Jej życie jest naszym życiem; jej przyszłość, nasza przyszłością. I chociaż nie uważam Ziemi za czującą istotę, opiekuje się ona nami jak nasza matka, a my tak jak dzieci, jesteśmy od niej zależni. Teraz Matka Natura każe nam ze sobą współpracować. W obliczu tak poważnych globalnych problemów jak „efekt cieplarniany” i zmniejszanie się powłoki ozonowej, pojedyncze organizacje i pojedyncze państwa są bezradne. Jeśli nie będziemy pracować razem, nie poradzimy sobie z nimi. Nasza matka daje nam lekcje na temat powszechnej odpowiedzialności.

ROZWIJANIE ALTRUISTYCZNYCH MOTYWACJI

Myślę, że na skutek tych lekcji, z których zaczynamy się uczyć, następne stulecie będzie bardziej przyjazne i harmonijne, a także będzie w nim mniej cierpienia. Współczucie –  nasienie pokoju, będzie  rozkwitać. Jestem pełen nadziei.  Jednocześnie jestem przekonany, że na każdym z nas spoczywa odpowiedzialność za pomoc w poprowadzeniu naszej globalnej rodziny we właściwym kierunku. Same dobre życzenia nie wystarczą, musimy podjąć odpowiedzialność. Wielkie ruchy społeczne powstają z indywidualnych ludzkich inicjatyw. Jeśli będziemy uważali, że nie mamy zbyt wielkiego wpływu, ktoś inny może również się zniechęcić i zaprzepaścimy wielką szansę. Z drugiej strony, każdy z nas może zainspirować innych, pracując po prostu nad rozwinięciem swojej własnej altruistycznej motywacji.

POCZUCIE ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA LOSY INNYCH

Jestem pewien, że wielu uczciwych i szczerych ludzi na całym świecie, już ma takie same poglądy, jak te, które tutaj przedstawiłem. Niestety nikt ich nie słucha. Chociaż mój głos może również zostać zlekceważony, pomyślałem, że powinienem wypowiedzieć się w ich imieniu. Oczywiście niektórzy ludzie mogą mieć odczucie, że pisanie takich rzeczy jest ogromną arogancją ze strony Dalajlamy. Jednakże od momentu otrzymania Pokojowej Nagrody Nobla moje poczucie odpowiedzialności nakazuje mi to robić. Gdybym po prostu wziął pieniądze z Nobla i wydał je, na co tylko miałbym ochotę, wyglądałoby na to, że jedynym powodem, dla którego mówiłem w przeszłości te wszystkie miłe słowa, była chęć otrzymania tej nagrody! Jednakże teraz, gdy ją otrzymałem, muszę odpłacić się za ten zaszczyt popierając nadal poglądy, które zawsze głosiłem.

STWARZAJMY NIEUSTANNIE SZCZĘŚLIWSZY ŚWIAT

Przede wszystkim naprawdę wierzę, że indywidualne jednostki mogą spowodować zmiany w społeczeństwie. Ponieważ okresy wielkich zmian, podobne do naszego, zdarzają się w historii ludzkości bardzo rzadko, to od każdego z nas zależy, czy dobrze wykorzystamy nasz czas, aby przyczynić się do stworzenia szczęśliwszego świata.

Twój Grosz Szczęścia Jest Bezcenny Dla Miliardów Ludzkich Istnień

KSIĄŻKI DALAJLAMY

SIŁA DOBRA

SZTUKA SZCZĘŚCIA

SZCZĘŚCIE UMYSŁU

ROZMOWY O ŻYCIU

DROGA OŚWIECENIA

Gymnazjomaniaki to platforma aktywności społecznej
dla wszystkich tych, którym oświecona nauka i edukacja leżą na sercu
Fundamenty Oświeconych Umysłów
Ludzkości